Dzięki cierpliwosci i wytrwałości układających kolejny obraz zasila naszą puzzlową galerię. Kilka słów o historii obrazu.
Portret damy z gronostajem (zwyczajowo:Dama z łasiczką lub rzadziej Dama z gronostajem) – obraz olejny autorstwa Leonarda da Vinci, namalowany około 1489 roku, wykonany w technice olejnej, z użyciem tempery, na desce orzechowej o wymiarach 54,7 na 40,3 cm. Przedstawia Cecylię Gallerani.
Portret Cecilii Galerani, kochanki Lodovica II Moro, księcia Mediolanu z rodu Sforzów, jedno z nielicznych zachowanych dzieł malarskich Leonarda da Vinci, dla wielu największego z geniuszy w dziejach ludzkości, stanowi najcenniejszy i najsłynniejszy zabytek malarstwa w zbiorach polskich. Ambitny i okrutny władca (nb. stryjeczny dziad polskiej królowej Bony), polecił wykonanie wizerunku Leonardowi jeszcze jako regent, rządzący w imieniu swojego małoletniego bratanka. Obraz przedstawia piękną i wykształconą dziewczynę
w samej wiośnie jej życia — gdy pozowała miała 15–17 lat — trzymającą zwierzątko przy piersi. Co do przynależności gatunkowej toczą się dyskusje, czy był to gronostaj, łasiczka lub fretka albinos. Samo jego umieszczenie maskować miało błogosławiony stan Cecilii (urodziła księciu syna Cesare) i jednocześnie mógł być aluzją bądź do nazwiska portretowanej (galay to po grecku gronostaj) lub do faktu otrzymania w 1488 r. przez Lodovica neapolitańskiego Orderu Gronostaja.
Losy obrazu do końca XVIII w. pozostają nieznane. W 1798 r. nabył go we Włoszech dla swojej matki, księżnej Izabeli Czartoryskiej, młody książę Adam Jerzy. Wkrótce stał się ozdobą wspaniałej kolekcji Czartoryskich
w Puławach, udostępnianej od 1801 r. jako najstarsze polskie muzeum. W Polsce zapewne zamalowano na czarno tło (badania rentgenowskiego ujawniły zarys krajobrazu i okna) i dodano napis „La Belle Ferronière” — będący wynikiem mylnej identyfikacji z innym dziełem Leonarda. Dama ewakuowana podczas powstania listopadowego do Galicji, a potem do Paryża, od 1878 r. znajduje się w zbiorach Muzeum Czartoryskich
w Krakowie. W czasie II wojny światowej zagrabiony przez Niemców, wraz z dwoma innymi skarbami Muzeum
( Krajobrazem z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta i Portretem młodzieńca Rafaela) został wywieziony przez generalnego gubernatora Hana Franka do Bawarii, skąd dzieła Rembrandta i Leonarda da Vinci wróciły w 1946 r. do Polski.
Od 2016 roku znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie. Jest jednym z najcenniejszych muzealiów i jedynym dziełem Leonarda da Vinci w Polsce. W 2011 podczas podróży po Europie został ubezpieczony na 300 mln euro.
