Vincent Willem van Gogh (wym. ˈvɪnsɛnt vaŋˈɣɔɣ[a]; ur. 30 marca 1853, zm. 29 lipca 1890) - holenderski malarz postimpresjonistyczny, którego twórczość dzięki żywej kolorystyce i emocjonalnemu oddziaływaniu wywarła dalekosiężny wpływ na sztukę XX w. Artysta w ciągu swego życia cierpiał na napady lękowe i narastające ataki spowodowane zaburzeniami psychicznymi. Zmarł w wieku 37 lat jako twórca nieznany szerszemu ogółowi, w wyniku postrzału z broni palnej - prawdopodobnie samobójczego.

Mało doceniany za życia, van Gogh zyskał sławę po śmierci. Dziś jest powszechnie uważany za jednego z największych malarzy w historii, artystę którego twórczość stanowi istotne źródło sztuki współczesnej. Van Gogh zaczął malować na kilka lat przed ukończeniem 30. roku życia, a swe najbardziej znane dzieła stworzył w ciągu 2 ostatnich lat. Jest autorem ponad 2000 dzieł, w tym: 870 obrazów, 150 akwarel i ponad 1000 rysunków i 133 szkiców listowych. Dziś jego liczne autoportrety, pejzaże, portrety i słoneczniki należą do najbardziej rozpoznawalnych i najdroższych dzieł sztuki na świecie.

Lata wczesnej młodości van Gogh spędził pracując w Goupil & Cie, firmie handlującej dziełami sztuki i podróżując między Hagą, Londynem a Paryżem. Po powrocie do Anglii otrzymał posadę nauczyciela. Jego wczesnym pragnieniem zawodowym było zostanie pastorem. Od 1879 pracował jako misjonarz w górniczym zagłębiu w Belgii. W tym czasie rozpoczął sporządzanie szkiców ludzi z lokalnej społeczności. W 1885 namalował swoje pierwsze wielkie dzieło, Jedzący kartofle. Jego paleta w tamtym czasie składała się przeważnie z mrocznych, ziemistych odcieni i nie wykazywała ani odrobiny żywej kolorystyki, która charakteryzowała jego późniejsze prace. W marcu 1886 van Gogh przeniósł się do Paryża i odkrył francuskich impresjonistów. Później wyjechał na południe Francji i poddał się czarowi silnego światła słonecznego, które tam znalazł. Jego prace stały się jaśniejsze kolorystycznie, a on sam wypracował swój jedyny i bardzo rozpoznawalny styl, który w pełni rozwinął się podczas jego pobytu w Arles w 1888.

Rozmiar wpływu, jaki choroba umysłowa van Gogha wywarła na jego twórczość, stał się przedmiotem spekulacji po jego śmierci. Pomimo szeroko rozpowszechnionej tendencji do romantyzowania złego stanu jego zdrowia współcześni krytycy widzą w nim artystę głęboko sfrustrowanego bezczynnością i chaosem myślowym wywołanym atakami choroby. Według krytyka sztuki Roberta Hughesa późne prace van Gogha ukazują go jako artystę w pełni zdolności twórczych i całkowicie panującego nad sobą.

Irysy to obraz namalowany w 1889 roku, podczas pobytu artysty w szpitalu psychiatrycznym w Saint-Rémy-de-Provence.

Obraz charakteryzuje się brakiem napięcia cechującego ostatnie dzieła Van Gogha przed jego samobójczą śmiercią w 1890 roku. Irysy, podobnie jak spora część ówczesnych obrazów, były inspirowane japońską sztuką malarską Ukiyo-e. Za namową brata, Theo, Vincent van Gogh wystawił swój obraz na wystawie Salonu Niezależnych w Paryżu we wrześniu 1889. Na tej samej wystawie zostało pokazane także inne dzieło Van Gogha - obraz Gwiaździsta noc nad Rodanem.

Historia własności obrazu

Pierwszym właścicielem obrazu był krytyk sztuki, anarchista, jeden z pierwszych fanów Van Gogha, Octave Mirbeau, który zakupił Irysy za 300 franków.

W 1987 obraz został kupiony za 53,9 milionów dolarów dla australijskiego przedsiębiorcy Alana Bonda, który jednak nie miał wystarczającej kwoty na zakup. W 1990 roku Irysy zostały ostatecznie odsprzedane J. Paul Getty Museum w Los Angeles.

Źródło:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Vincent_van_Gogh
https://pl.wikipedia.org/wiki/Irysy_(obrazy_Vincenta_van_Gogha)